عوامل موثر در خط زیبا

عوامل موثر در داشتن دست خط زیبا

بر اساس افکار غالب مردم که فکر می کنند دستخط زیبا جنبه موروثی دارد، باید گفت که عواملی در این موضوع تاثیر گذار هستند، که می تواند بر جنبه ارثی بودن نیز غلبه کند.

در این مقاله به این عوامل پرداخته و مواردی که باعث می شوند تا فرد دستخط بدی داشته باشد، را نیز مورد بررسی قرار می دهیم.

عواملی که باعث دستخط بد می شوند

قبل از آنکه به عوامل تاثیر گذار بر دستخط خوب و زیبا بپردازیم، ابتدا دلایلی که باعث می گردد تا فرد از دستخط بدی برخوردار باشد را شرح می دهیم. زیرا که اگر دلایل بدخطی مشخص و رفع شود تا حدود زیادی می تواند دستخط یک فرد خوب شود.
معمولا اگر از دوران بچه گی که فرد در دوران تحصیل به سر می برده است توجه و نظارت کافی در نوشتن درست کلمات توسط دانش آموز از سوی والدین و یا معلمین نباشد، فرد به همان شیوه غلط نوشتن را ادامه می دهد.

به طوریکه عدم مراقبت های لازم و آشنا نبودن والدین با اصول و قواعد خوشنویسی باعث ایجاد دستخط بد در دانش آموز می گردد.

همچنین برخی از عوامل رونشناختی و عاطفی از قبیل عدم توجه والدین، عدم ارتباط صحیح و دوستانه بین دانش آموزان و معلم، استرس، نگرانی و اضطراب، عدم اعتماد به نفس که از سوی رفتار بد و نامناسب معلم با دانش آموز ایجاد می شود، یکی دیگر از دلایل بد خطی در دانش آموزان می باشد.

چنانچه کثرت تکالیف شب باعث ایجاد خستگی، و عدم انگیزه کافی برای نوشتن با خط زیبا شود، دانش آموز دستخط بدی پیدا خواهد کرد.

اکثر معلمین از نحوه درست نوشتن و اصول خوشنویسی و دستخط زیبا ناآگاهند، و یا اینکه دستخط بدی دارند، برای همین دانش آموزان در نوشتن زیبا و درست دچار اشکال می شوند.

در بعضی از مدارس به دلیل کثرت زیاد دانش آموزان ( هر سه دانش آموز بر روی یک نیمکت )، و کمبود فضای کافی برای دسترسی و ارتباط مستقیم با دانش آموز، معلم فرصت کافی برای رفع نواقص خطی در دانش آموزان را ندارد، و همین باعث بد خط نوشتن دانش آموزان می گردد.

استفاده از ابزاری مثل مداد اتود برای نوشتن و همچنین نقاشی کردن و یا نوشتن تکالیف روی یک برگ و یا دفتر نازک بدون هیچ زیردستی و آن هم بر روی موکت نیز یکی از دلایلی می باشد که کودک و یا دانش آموز را مجبور می کند تا برای پر رنگ تر نوشتن بیش از حد دستش را به مداد و همچنین از مداد به سطح کاغذ فشار وارد کند، در نتیجه خطش بد و کلمات را به صورت نازیبایی می نویسد.
بعضی از دانش آموزان مداد را نه از قسمت رنگی بلکه از بخش تراشه و مخروطی شکل آن می گیرند، که این خود باعث بد خطی می شود.

عدم رشد کافی در عضلات ظریف انگشتان در نحوه نگهداری قلم یا خودکار باعث شده تا دانش آموز از دستخط بدی برخوردار شود.

بعضی از بازی ها در دوران کودکی نظیر خمیر بازی و ور رفتن با خمیر نه با کف دست بلکه با انگشتان، باز و بسته کردن دکمه ها به صورت سرعتی و مسابقه، پوشیدن و در آوردن کفش و جوراب به صورت مسابقه در مدرسه، باز و بسته کردن بند کفش ها، بلند کردن و بالا نگهداشتن روزنامه با دستی که دانش آموز می نوسید، بدون کمک با دستی دیگر و یا اشیای دیگر و سپس مچاله کردن روزنامه به وسیله دستی که آن را نگهداشته، و بازی های اینچنینی سبب تقویت انگشتان دست برای نوشتن و دستخطی زیبا می شود.

ضعف در اداراک بینایی نیز یکی دیگر از عوامل بدخطی دانش آموزان است که بر اثر بی دقتی حاصل می شود. یکی از تمریناتی که می تواند اختلال در اداراک بینایی را تا حدود زیادی کاهش دهد، بازی قیچی کردن حروف است.

به این صورت که کاغذی را به صورت نوارهایی پهن آماده کرده و روی هر کدام را خط هایی به صورت مستقیم و کوتاه بلند به وسیله نوک پهن ماژیک بکشید. سپس از کودک بخواهید تا آن خطوط ترسیم شده را با قیچی برش دهند.

در مرحله بعد همین خطوط را به صورت نازک تر کشیده و دوباره از کودک بخواهید تا آنها را برش دهد.

در مرحله دیگر خطوط را به صورت پهن، ولی حالت انحنا و شکسته بکشید و از کودک بخواهید که آنها را قیچی کند.

در مرحله بعدی نیز همین خطوط منحنی و شکسته را نازکتر با خودکار بکشید و دوباره بخواهید تا کودکتان آنها را برش دهد.

در مراحل دیگر اشکال حروف از ساده به مشکل را بکشید و از کودکتان بخواهید تا آنها را برش دهد. این بازی و نظیر آن چه برای کودک و چه دانش آموز باعث می شود تا دقت و ادراک بینایی در آنها بیشتر شود.
گاهی اوقات نیز عدم هماهنگی بین چشم ها و دست ها باعث بد خط شدن نوشتن در دانش آموزان شود.

برای رفع این مشکل فعالیت هایی مثل سوزن نخ کردن، بازی با توپ پینگ پنگ و راکت، بازی دارت، رنگ آمیزی اشکال هندسی و یا ساده بدون بیرون زدن رنگ از آنها، پرتاب توپ درون سبد می تواند به بهتر شدن هر چه بیشتر رفع خطای چشم و هماهنگی دست ها با چشم ها کمک کند.

اگر والدین در خانه بدخط باشند، دانش آموز نیز به الگوهایی که از والدین با توجه به سرمشق هایی که از آنها می گیرد تاثیر گرفته و می تواند مانند آنها بدخط شود.

عواملی که بر خوش خطی تاثیر می گذارند

بعد از آنکه به دلایل و علت های اصلی بد خطی اشاره کردیم، که چه عواملی باعث نوشتن بد و دستخط ناخوانا در فرد می شود.

حال نوبت آن است که به اصلی ترین عواملی که تاثیر به سزایی در خوش خطی دارد اشاره کنیم.

چنانچه معلمین و اولیا از دانش آموزان بخواهند برای داشتن خطی زیبا باید بر اساس خط زمینه اقدام کنند، می تواند تاثیر به سزایی در نوشتن آنها به صورت زیبا داشته باشد.

زیرا توجه به خط زمینه و نوشتن بر مبنای آن یکی از دلایل اصلی است که می تواند در خوش خطی موثر باشد.

همانطور که در بالا نیز به آن اشاره شد، نحوه صحیح گرفتن قلم نیز بر روی خوش خطی تاثیر می گذارد،

به طوریکه باید به کودک آز همان ابتدا آموزش داد که قلم را بین انگشتان شصت و اشاره قرار دهد، و نباید در آن خمیدگی ایجاد شود، بلکه باید بیشترین تکیه بر انگشت میانه و در امتداد آن قرار بگیرد.
خمیدگی و انحنای زیاد ستون فقرات در هنگام نشستن سبب ایجاد خستگی و ملالت دانش آموز به هنگام مشق نوشتن می گردد. بنابراین درست و صاف نشستن به هنگام نوشتن یکی دیگر از عوامل موثر بر ایجاد انگیزه برای خوش خط بودن است.

چنانچه به هنگام تکلیف نوشتن فاصله چشم تا کاغذ کمتر از سی سانتی متر باشد و کاغذ به صورت کج روبه روی داتش آموز قرار گیرد، این باعث می شود تا دست، کمر و گردن دانش آموز درد گرفته و خسته شود.

بلکه باید خط زمینه به صورت افقی در مقابل چشمان دانش آموز قرار بگیرد، و یا کمی کاغذ برای مسلط شدن کامل چشم به سمت راست متمایل شود. اینگونه هیچ فشاری بر گردن و کتف دانش آموز وارد نشده و او بهتر می تواند بنویسد.

کم و یا زیاد بودن نور نیز باعث ایجاد خستگی چشم و عدم توانایی در درست و زیبا نوشتن می شود. بنابراین نور مستقیم و شدید آفتاب به هنگام طلوع و یا ضعیف بودن آن به هنگام غروب نیز باعث بد نوشتن می شود. بلکه باید شدت نورهای تابیده شده بر روی کاغذ را به حد تعادل رساند و تابش نور نیز از سمت چب بر روی کاغذ باشد.

استفاده از لوازم التحریر، میز نوشتن، مداد، صندلی و ابزار و وسایلی که مناسب نوشتن هستند نیز باید مرغوب و استاندارد باشد، تا از بروز خستگی در فرد جلوگیری شده و فرد انگیزه بیشتری برای نوشتن زیبا و خوش خطی داشته باشد.

تشویق و نظارت صحیح اولیا، آمادگی روحی و جسمی فرد و یا دانش آموز ( دچار مشکل روحی، ضعف عضلانی و سوء تغذیه نباشد ) به هنگام نوشتن، و تشویق معلم و رفتارهای درست و واکنش های به جا و منطقی او( بیشتر از حد توانایی او تکلیف نخواهد و یا کم و زیاد دانش آموز را تشویق نکند )، از عوامل روانی مهم وتاثیر گذار در خوش خطی دانش آموزان به حساب می آید.
امیدواریم از خواندن این مطلب لذت و بهره کافی را برده باشید.