چرا طلاکاری در تذهیب اهمیت دارد؟

طلاکاری در تذهیب صرفا جنبه تزئینی ندارد، بلکه در حوزه‌های هنری و تاریخی نقش مهمی را ایفا می‌کند. تذهیب هنر زیباسازی و آراستن صفحات کتاب است که طی سال‌های اخیر اهالی هنر و گردشگران به آن توجه زیادی می‌کنند. تذهیب از لغت ذهب گرفته شده و به معنای طلاکاری است. در این هنر رنگ طلایی به عنوان رنگی درخشان شناخته می‌شود و جایگاه ویژه‌ای دارد. در آموزشگاه طرحستان نیز به هنر تذهیب اهمیت زیادی داده می‌شود. برای آشنایی با اصول و تکنیک‌های این هنر در دوره‌های آموزشی این مرکز شرکت کنید.

دلایل اهمیت طلاکاری در هنر تذهیب

اهمیت طلاکاری که در دوره آموزش تذهیب نیز به آن اشاره می‌شود مربوط به موارد زیر می‌گردد‌.

بعد معنوی و نمادین

در فرهنگ ایرانی و اسلامی طلا نماد کمال الهی، خلوص نور و ابدیت است. استفاده از طلا به خصوص در نسخ خطی قرآن، دیوان اشعار و کتب ادعیه سبب می‌گردد که صفحات زیر نور به خوبی بدرخشند. این درخشش، شکوه و عظمت کلام خدا و آثار مهم را نشان می‌دهد.

از طرفی نیز طلاکاری ارزش معنوی و مادی اثر را افزایش می‌دهد و موجب افزایش احترام و تقدس نسبت به متن مورد نظر می‌شود. طلا فلزی است که با گذشت زمان نیز رنگ خود را از دست نداده و اکسید نمی‌شود، بنابراین استفاده از آن نمادی از جاودانگی و ماندگاری می‌باشد.

بعد هنری و زیبایی شناختی

از لحاظ بصری و فنی طلاکاری به عنوان مهمترین عنصر سازنده در هنر تذهیب به شمار می‌رود. با استفاده از پودر طلا یا ورق طلا که تحت عنوان رزین نیز شناخته می‌شود می‌توان نقوش ختایی، اسلیمی و هندسی را با نمای سه بعدی به آثار اضافه کرد. طلا سبب انعکاس نور محیط شده و چشم بینندگان را به سوی اثر مورد نظر هدایت می‌کند. طلایی کاری در تذهیب و ایجاد بافت‌های گوناگون طلا اوج مهارت هنرمند در این هنر را نشان می‌دهد.

اهمیت تاریخی و جایگاه اجتماعی

در دوره‌های سلجوقی، قاجار و صفویه نسخ مهم با استفاده از طلا تذهیب می‌شدند. سطح کیفیت و میزان طلای مورد استفاده در یک کتاب نشان‌دهنده جایگاه سیاسی، ثروت و قدرت مذهبی مالک اثر بود. استفاده از طلا در تذهیب ایرانی نیز، در کتاب‌های نفیس تاریخی و خوشنویسی به وفور به چشم می‌خورد.

مزایای طلاکاری در تذهیب

طلاکاری در تذهیب مزایای متعددی را به همراه دارد که مهمترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود.

جلوه بصری بی‌نظیر

طلا در میان دیگر فلزات بیشترین شفافیت و درخشش را دارد. این ویژگی موجب می‌شود که نقوش تذهیب زیر نور شمع یا نور طبیعی بسیار زنده و جذاب به نظر برسند.

افزایش دوام اثر

با توجه به مقاومت بسیار بالایی که طلا در برابر زنگ زدگی و اکسیداسیون دارد، استفاده از آن در آثار گوناگون از تخریب یا تغییر رنگ اثر جلوگیری خواهد کرد. بنابراین برای افزایش دوام آثار گوناگون می‌توان طلاکاری را به کار برد.

نماد کمال و تقدس

همانطور که اشاره کردیم طلا نماد ابدیت، خلوص و نور الهی است. استفاده از طلا در تذهیب به آثار ادبی و مذهبی عمق معنوی و جایگاه ویژه‌ای می‌بخشد.

ایجاد ارزش مادی و تاریخی

آثاری که از ورق طلا در تذهیب آن‌ها استفاده شده به علت پیچیدگی ساخت و ارزش ذاتی طلا همواره جزو نفیس‌ترین و گرانبهاترین نسخه‌های خطی هستند.

نمایش مهارت هنرمند

اجرای طرح‌های ظریف با استفاده از طلا به مهارت فنی بسیار بالایی احتیاج دارد. انجام این طلاکاری‌های پیچیده اوج تبحر و تخصص هنرمند را نشان می‌دهد.

چالش‌ها و معایب طلاکاری در تذهیب

اگر چه استفاده از طلاکاری در هنر تذهیب مزایای زیادی دارد، اما از معایبی نیز برخوردار می‌باشد که شامل موارد زیر می‌گردد.

دسترسی محدود و هزینه بالا

از آنجایی که طلا فلزی گرانبها است، استفاده کردن از آن موجب افزایش هزینه تولید اثر هنری می‌شود. این امر سبب می‌گردد که تذهیب با طلا تنها در سفارشات خاص و کتاب‌های بسیار نفیس مورد استفاده قرار بگیرد.

آسیب پذیر بودن در برابر سایش

اگر چه امکان اکسید شدن طلا وجود ندارد، اما گاهی اوقات لایه‌های نازک طلا در اثر مالش شدید یا تماس مکرر از بین می‌روند. از همین رو دقت در نگهداری از این گونه آثار اهمیت زیادی دارد.

دقت مورد نیاز و سختی اجرا

کار کردن با ورق طلا بسیار دشوار است. وزش باد، رطوبت یا لرزش دست موجب پارگی ورق طلا یا چسبیدن آن به ابزارها خواهد شد.

احتمال واکنش شیمیایی

حضور در محیط‌های نامناسب یا استفاده نادرست از مواد چسباننده ممکن است سبب شود طلا با سایر مواد واکنش بدهد و در طولانی مدت رنگ آن تیره یا کدر گردد.

احتیاج به مواد کمکی خاص

هنرمند برای چسباندن طلا به سطوح کاغذی باید از مواد چسباننده خاص استفاده کند. این فرایند زمان‌بر بوده و به دقت بالایی احتیاج دارد‌ به علاوه هنرمند برای پرداخت طلا به ابزارهای سنگی خاصی نیاز خواهد داشت.

کاربردهای طلاکاری در تذهیب

به طور کلی کاربردهای طلاکاری در تذهیب مربوط به دو حوزه می‌شود که عبارتند از:

کاربردهای مذهبی و سنتی

طلاکاری در گذشته بیشتر در متون مذهبی و آثار مقدس مورد استفاده قرار می‌گرفت، زیرا نماد پاکی و نور الهی بود. مهمترین کاربردهای مذهبی و سنتی طلاکاری در هنر تذهیب شامل موارد زیر می‌شود.

• تذهیب قرآن کریم
• کتب ادعیه و مذهبی
• سرلوحه‌ها
• دیوان شعرا
• کتاب‌آرایی شاهنامه

کاربردهای هنری و تزئینی

طلاکاری و تذهیب در دوران معاصر از محدوده کتب خارج شد و در صنایع دستی و هنرها نیز جایگاه ویژه‌ای یافت. کاربردهای هنری و تزئینی طلاکاری در هنر تذهیب به شرح زیر است.

• تابلو تذهیب و خوشنویسی
• تزئین معماری سنتی
• جلدسازی هنری
• کتاب‌آرایی نوین
• صنایع دستی لوکس
• آثار هدیه‌ای
• کارت‌های نفیس

نتیجه‌گیری

طلاکاری در تذهیب به عنوان هنری ارزشمند محسوب می‌شود و امروزه بسیاری از افراد قصد یادگیری آن را دارند. در آموزشگاه تذهیب این دوره برگزار می‌شود و هنرجویان می‌توانند در این دوره آموزشی شرکت کنند و مهارت‌های لازم را فرا بگیرند.

یکی از بهترین مراکز آموزشی پایتخت، آموزشگاه طرحستان است که دوره‌های گوناگونی را برای هنرجویان برگزار می‌کند. ارائه مدرک معتبر و برگزاری دوره‌ها توسط اساتید مجرب و مطرح کشور از مزایای شرکت در دوره‌های آموزشی این آموزشگاه است. اگر شما هم قصد شرکت در دوره‌های این آموزشگاه را دارید می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی با ما تماس بگیرید تا اطلاعات لازم در اختیارتان قرار بگیرد.