صفحه آرایی به روش تصویرسازی

معمولا صفحه آرایی کتاب به دو روش متون چاپی و با استفاده از واژگان و سر تیترها صورت ننی پذیرد و دیگری در کتاب ها به عنوان عکس و تصویر مورد کاربرد قرار می گیرد.

همینطور صفحه آرایی به روش تصویر سازی برای کتاب های داستان کودکانه، مجلات و غیره کاربرد دارد که موضوع این مقاله می باشد. لطفا با ما همراه باشید.

تصویر سازی چیست؟

قبل از آنکه به صفحه آرایی و تعریف و توضیحاتی در مورد آن بپردازیم، تصویر سازی و انواع آن را برای شما شرح می دهیم.

تصویر سازی به کارگیری تصاویر و عکس برای بیان مفاهیم و انتقال آن به مخاطب است.

تصویر سازی در واقع یک کار گرافیکی می باشد که توسط طراحان گرافیک انجام می شود.

از تصویر سازی می توان برای نشریات و کتاب های کودکانه، قصه های کودکان، داستان های مصور ( کمیک استریپ ) که شامل موضوعات خنده دار و قهرمانانه است، همینطور نشریات و

مجلاتی که از کاریکاتورهایی با مضمون اجتماعی و سیاسی و غیره هستند استفاده کرد.

تفاوت مهم و عمده ای که تصویر سازی از نقاشی دارد این است که خلق یک تصویر تابع متن نوشته شده بوده که در نقاشی می توان تصویر را به طور آزاد خلق کرد.

انواع تصویر سازی

تصویر سازی را می توان به دو دسته مهم تقسیم کرد، که شامل موارد زیر هستند.

تصویر سازی سنتی حکاکی روی فلز، تصویر سازی با چوب تراشی، تصویر سازی با مداد، انواع تصویر سازی با زغال، لیتو گرافی یا همان سنگ تراشی، انواع تصویرسازی با آبرنگ،

تصویر سازی به وسیله گواش، انواع تصویرسازی اکریلیک، کلاژ ( چسباندن فرم ها و مواد مختلف برای خلق تصویر )، انواع تصویرسازی با خودکار و جوهر می باشد.

تصویرسازی مدرن نیز گرافیک های وکتور و انواع تصویرسازی های فری هند را شامل می شوند.

این تصویر سازی ها به وسیله نرم افزارهای دو بعدی و سه بعدی نظیر photoshop و ۳Dmax که به تبعیت از مواد سنتی هستند و با آنها می توان مواد مختلف را شبیه و تصویرسازی نمود.

تعریف صفحه آرایی

صفحه آرایی به طراحی و آراستن صفحات کتاب، نشریات و مجلات، ماهنامه، روزنامه و غیره می باشد که انتخاب فونت، سایز، فاصله حاشیه ها، رعایت فاصله خطوط از هم، جایگزاری

مناسب عکس و تصویر، زیبا سازی صفحات، انتخاب رنگ ها جهت چاپ باکیفیت و بدون ایرادات چاپی تخصصی به این هنر اطلاق می شود.

همانطور که در مقدمه نیز گفته شد صفحه آرایی دو گروه مهم را تشکیل می دهد. یکی صفحه آرایی متون و واژگان بوده و دیگری صفحه آرایی مصور است که صفحات به وسیله عکس و تصاویر نیز مزین می شوند.

اصول صفحه آرایی با استفاده از تصویر

صفحه آرا با توجه به گرید ( ساختار بصری ) مناسب و شناخت کافی از مفهوم ترکیب هنری یا کمپوزیسیون برای انواع کتاب های مصور تصمیمات مهمی را اتخاذ و اجرا می کند.

به عنوان مثال در صفحه آرایی کتاب های داستانی و علمی گذاشتن تصویر در صفحه باید بسیار کاربردی و منطقی باشد، به طوریکه تصویر با متن مربوطه نزدیکی مناسبی داشته باشند، که معمولا در کتاب های علمی شرح عکس ها به صورت وسط در وسط تصاویر قرار می گیرد.

اما در کتاب هایی که روح بصری خلاقانه ای نظیر داستان ها دارند، شرح تصویر معمولا در یک طرف عکس قرار می گیرد.

استفاده از تعیین کادر نیز برای صفحه آرایی کتاب های مصور کاربرد دارد. به صورتی که با رعایت کردن ثابت طول و عرض در چند تصویر نزدیک به هم می توان آنها را در صفحه کادر بندی کرد. این شیوه علاوه بر زیبایی و جذابیت باعث ایجاد تعادل بصری نیز می شود.

برای اینکه صفحه آرا به ترکیب بصری در مورد شیوه گذاشتن تصاویر در صفحه برسد لازم است تا از مربع که یکی از سه شکل اصلی می باشد، استفاده کند.

به این صورت که از کادر تصاویری با طول و عرض یکسان استفاده نماید.

سر فصل ها

برای طراحی سر فصل ها اصول و معیار ویژه ای در نظر نگرفته شده است، بلکه فقط باید اندازه و شکل سر فصل ها با شکل صفحات و موضوع آن هماهنگی داشته و متناسب باشد.

به عنوان مثال استفاده از نقش و طرح های اسلیمی برای نشان دادن حرکت و جهت معینی خوب و مفید است.

به طوریکه چشم را به جهت معینی هدایت می کند. مثلا اگر نوشته را مقابل طرح اسلیمی در سر فصل قرار دهیم چشم به طرف عنوان فصل هدایت می شود.

اگر در کتاب هایی که حجم زیاد داشته و تعداد سر فصل ها نیز بسیار باشد، می توان سر فصل ها را هم در صفحات زوج و نیز فرد قرار داد، و پس از انتهای هر فصل بلافاصله طرح سر فصل بیاید.

اما اگر کتاب کم حجم بوده سرفصل ها فقط باید در صفحات فرد قرار گرفته و صفحه بعد از آن نیز خالی و سفید باشد.

برای زیباتر شدن کار بهتر است سرفصل ها وارد حاشیه هایی که گرید در آنها مشخص است نشوند.

ولی چنانچه طرح یا نقشی حاشیه را قطع کند، و تا برش کار ادامه پیدا کند، اشکالی ندارد که سر قصل وارد حاشیه ها شود.

چیزی که در طراحی سر فصل ها مهم است ابداع خلاقیت و شخصیت بصری کار می باشد که می بایست متناسب با موضوع کتاب باشد.

همینطور صفحه آرا با اتخاب و اندازه حروف و نوع صحیح آن و نیز فاصله حروف و یافتن بهترین مکان برای عنوان، بدون نیاز به نقش و نگار سرفصل ها می تواند سرفصل های خوب و هنرمندانه ای را طراحی کند.

اگر در کتابی یک صفحه کامل به سرفصل اختصاص داده شود، و صفحه بعدی نیز سفید باشد.

در صفحه بعد از آنها که نوشته و متون چاپ می شود، باید حدود یک سوم بالای صفحه خالی نگه داشته شود. اینگونه می توان آرایش ثابتی برای رعایت شخصیت کلی موضوع کتاب ارایه داد.

یک توصیه مهم این است که در صفحات عادی کتاب و صفحاتی که جدول و تصویر دارد باید شماره آن صفحه گذاشته شود ولی در مورد ورق و برگه ای که سر صفحه و صفحه بعدی خالی می ماند نیاز به این کار نیست.

در عنوان صفحه باید کلمات به طور خوانا و زیبا نوشته شود و کرنینگ (فاصله بین دو حرف ) حروف نیز رعایت شود. هیچ چیز گیج کننده و کسالت آور از آن نیست که کلمات زیبایی و خوانایی کافی را نداشته باشند.

کرنینگ و لدینگ

کرنینگ و لدینگ دو اصطلاحی است که اولی به گستردگی و فشردگی هر یک از بخش های منفصل از هم یک کلمه و لدینگ به فاصله متناسب سطرها اشاره می کند.

به عنوان مثال اگر در کلمه ای حرف الفی که بعد از حرف ر می آید را کمی کشیدگی داده و به درون شکم ر بکشیم تناسب و توازن بین این دو حرف برقرار می شود که به آن اصطلاحا کرنینگ گویند.

همچنین اگر عنوان فصل در دو یا سه سطر تکرا شده است، باید فاصله ای که بین این سطرها است طوری رعایت شود که متناسب بوده و شخصیت بصری خط با موضوع و فصل کتاب هماهنگی و مطابقت داشته باشد.

جداول و نمودارها

محل قرار دادن جداول و نمودارها با توجه به زبان متن متفاوت است. به طوریکه اگر متن به زبان فارسی و راست چین باشد جدول و نمودار باید در سمت راست قرار گرفته و در زبان چینی و انگلیسی و یا زبانی که چپ چین باشند باید جداول و نمودارها در سمت چپ قرا بگیرند.

همینطور عنوان متن در بالای جدول و توضیحات آن در زیر جدول نوشته می شود. حروف داخل جدول بر طبق آنچه که در زبان چینی و چپ چین ها مرسوم است بهتر است که از متن ریزتر باشند.

تعیین اندازه تصاویر

قانونی است که بر طبق آن اندازه تصاویر در صفحه مشخص می شود.

این قانون نسبیتی اینگونه است که نسبت طول تصویر در اصل صفحه آرایی به عرض آن در اصل صفحه آرایی مساوی با نسبت طول تصویر یا اسلاید موجود به عرض تصویر یا اسلاید موجود است.

جهت تصویر یا زاویه دید

برای صفحه آرایی کتاب های مصور توجه به زاویه دید یا جهت تصویر بسیار مهم است. منظور از زاویه دید همان جهت چشم است که در نگاه اول به کدام قسمت منعطف شده و سپس به کدام جهت حرکت می کند.
به عنوان مثال وقتی اشیایی مثل چاقو، قیچی و کفش و غیره را نگاه می کنیم، حرکت چشم ابتدا از انتها به سمت نوک آنهاست.

منظور از زاویه عکس هم همین است، به این معنی که اگر چشم شی خاص و یا تصویر آن را مشاهده می کند در نگاه اول زاویه دیدش به کدام قسمت منعطف شده و در چه جهتی حرکت می کند.

تعادل در صفحه

طبق پژوهش ها محققان به این نتیجه رسیده اند که انسان با مشاهده یک طرح و یا شی دستگاه حسی اش بر می انگیزاند تا به تعادل برسد. در دوره های پیشین یعنی زمان قاجار بیشتر صفحه آرایی هایی کتاب برای تعادل در تصاویر از تقارن استفاده می کردند.

اما امروزه تقارن زبان بصری و راه هوشمندانه ای برای حفظ تعادل در صفحه آرایی نیست. بلکه یکی از راه هایی که برای تعادل و هم زیباسازی کتاب مصور استفاده می شود، تناسب طلایی یعنی نسبت های سه به پنج یا پنج به هشت است.

در هر هنر تجسمی تعادل می تواند به اثر خلق شده زیبایی ببخشد. گرچه که معنی زیبایی در هنرهای متنوع از دید فلسفه تعابیر مختلفی نیز دارد. اما آنچه که مسلم است یکی از عوامل مهم در خلق زیبایی تعادل می باشد.

صفحه آرایی کتاب های کودک

سادگی و دور از پیچیدگی یکی از اصول مهم در صفحه آرایی کتاب کودکان است.

بنابراین کتاب کودک از لحاظ نوع صفحه آرایی اصولی را می طلبد که در ادامه به آن می پردازیم.

سفید خوانی یکی از موارد مهم دیگری است که باید در کتاب کودکان باید به آن توجه داشت. به طوریکه در کتاب کودک نباید تمام صفحات از متن و تصاویر پر شود، بلکه سطوح سفید و خالی نیز با رعایت ضوابط درست و مبانی بصری طوری در بین صفحات تقسیم بندی شود تا به درک مفهوم و سهولت خواندن به کودکان کمک کند.

معمولا سفید خوانی ( صفحات یا سطوح سفید )، در کتاب های کودکان ۶ تا ۷ ساله باید بیشتر از گروه سنی نوجوان باشد.

همینطور ترکیب متناسب تصویر با متن در کتاب کودک باید به گونه ای باشد که به القای حس سرزندگی در کودک کمک کند.

همچنین در رشد و شکوفایی هوش او تاثیر بسزایی داشته باشد.

یکی از تکنیک ها و روش رایج در صفحه آرایی کتاب کودک این است که باید با تاکید زیاد، دو تصویر در دو صفحه مجاور را به هم ربط داد.

یعنی در واقع دو تصویر مجاور هر صفحه را طوری به هم مربوط کرد که مثل یک تابلو دیده شود.

در بعضی از کتاب های داستان کودک و بر طبق اصول رایج تصویر یک صفحه به صفحه بعدی نیز ادامه پیدا کرده که این نیز یک تابلویی از ترکیب تصاویر با رعایت هویت بصری موضوع کتاب می باشد.

در این ترکیب بصری حروف به اصطلاح با تصاویر پیوند خورده اند و شکل ابتدای سطرها در ادامه تصویر و تاثیر پذیر از آن هستند، به طوریکه از روی عناصر تصویر سطح حروف مشخص شده و رنگی متمایل به خاکستری را برای کامل کردن تصویر تداعی می کند.

این روش یکی از پرکاربردترین تکنیکی است که اغلب آن را برای صفحه آرایی کتاب کودک در نظر می گیرند.

برای آنکه تمامی مواردی که در صفحه آرایی کتاب کودک گفته شد حاصل بیاید، باید که تمام صفحات زمینه رنگی داشته باشند.

اما نباید این زمینه های رنگی جلوه تصویر سازیها را از بین برده و بلکه باید با آنها ترکیب مناسبی را بسازند.

در توالی صفحات کودک نباید حس یکنواختی بکند و باید برایش جذابیت و تنوع داشته باشد.

همینطور صفحه ورودی کتاب باید طوری باشد تا کودک مشتاق شده و حس ورود را القا کند و در صفحه پایانی کتاب نیز کودک حس تمام شدن کتاب را داشته باشد.

اکثر کتاب های کودک به دلیل تعداد صفحات کمی که دارند معمولا به شیوه مفتول صحافی می شوند. به گونه ای که یک تصویر سراسری در وسط کتاب قرار گرفته و دو صفحه مقابل یک کتاب یکپارچه را می سازند.

امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده و بتوانید روش های رایج صفحه آرایی به روش تصویر سازی را درک کرده باشید.